Уг өдөр ёслол, хүндэтгэлийн олон арга хэмжээ зохион байгуулдгийн нэг нь Чингис хааны одон гардуулах үйл ажиллагаа юм. Энэ удаад “Монгол бахархлын өдөр”-өөр Монголын ХХ зууны гарамгай эрдэмтэн Хавтгайн Намсрайг шагнахаар болжээ.

 

Академич Хавтгайн Намсрай 1943 онд Завхан аймгийн Цагаанхайрхан суманд төрсөн. Москвагийн их сургуулийг 1968 онд дүүргэсэн. Сургуулиа төгссөнөөс хойш математикийн салбарт тасралтгүй 46 жил ажиллаж байгаа эрдэмтэн хүн. Ажлын үр дүнг нь товч хэлбэл Физикийн салбарт Ертөнцийн бүтцийг бүрдүүлэгч эгэл урт бүхий цэгэн бус онолыг боловсруулан квант физикийн онолд шинэ чиглэл гаргаж, дэлхийн физикчдийн дунд нэрд гарсан "Намсрайн онол", "Намсрайн дөхөлт" гэсэн онол, арга зүйн шинэ шийдэл, томьёоллыг бий болгосон. Математикийн салбарт Интеграл, дифференциал тоололд шинэ чиглэл гаргаж, интегралыг бодох оновчтой шийдэл, түгээмэл томьёонуудыг боловсруулсан байна.

 

Тэрбээр 1997 онд Монгол Улсын Төрийн соёрхол, 2009 онд Монгол Улсын Шинжлэх ухааны Гавьяат зүтгэлтэн цол, 2012 онд Монгол Улсын Засгийн газрын шилдэг бүтээлийн шагнал хүртсэн байна. Х.Намсрай эрдэм шинжилгээ, судалгааны гарамгай бүтээл туурвиж, Монгол Улсын нэрийг дэлхий дахинаа дуурсган улс үндэстнийхээ өмнө бахархам гавьяа байгуулсан их эрдэмтэн учраас Монгол Улсын Ерөнхийлөгч зарлиг гаргаж "Чингис хааны одон"-гоор шагнахаар болсон гэдгийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан хэллээ.