“Буянт-Ухаа”-1хороололд орон сууц захиалсан иргэдийн сугалааг ирэх бямба, ням гараг буюу тавдугаар сарын 10, 11-нд МҮОНТ-ийн хоёрдугаар сувгаар шууд дамжуулан явуулахаар болсон. Сугалаа явагдах болсонтой холбогдуулан ТОСК-ийн дэд захирал Д.Оюунжаргалтай ярилцлаа.  


                1686 иргэн үл хөдлөх хөрөнгөтэй гэсэн шалтгаанаар хасагдсан

- “Буянт-Ухаа-1” хороололд байр авах хүсэлт гаргасан иргэдийн талаарх ерөнхий мэдээллээс яриагаа эхлэх үү?

- Төрийн үйлчилгээний цахим машинаар бүртгүүлсэн иргэдийн материалыг нэгтгэн Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газар, Нийгмийн даатгалын  ерөнхий газар, Нийгмийн халамж үйлчилгээний газар, Монголбанк зэрэг байгууллагуудтай хамтран цахим хэлбэрээр хянаж баталгаажуулах ажлыг өнгөрсөн гуравдугаар сарын сүүлчээр эхлүүлсэн. Нийт 9094 хүн бүртгүүлснээс 3991 нь төрийн албан хаагч бол 2392 нь өндөр настан, 1730 залуу гэр бүл, 587 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн бүртгүүлсэн байна.

- Эдгээр иргэдээс хэчнээн нь сугалаанд оролцох эрхээ авсан бэ?

- Одоогоор нарийвчилсан тоо эцэслэн гараагүй байна. Бүртгүүлсэн иргэдээс журмын шаардлага хангаж, сугалаанд оролцох эрх авсан иргэдийн тоо эцсийн байдлаар маргааш 12:00 цагт нийтэд мэдээлэгдэнэ.

- Тэгэхээр дөрөвдүгээр сарын 28-ны өдөр хүсэлт гаргасан нийт иргэний материалыг хянан шалгах ажил дуусаж, сугалаанд оролцох эрхтэй эсэхээ шалгах боломжийг иргэдэд танай зүгээс олгосон байгаа. Энэ тоо өөрчлөгдөнө гэсэн үг үү?

- Хүсэлт гаргасан нийт иргэдийн материалыг нэгтгэн Засгийн газрын 2014 оны  36 тоот тогтоолоор батлагдсан журмын шаардлага хангаж буй эсэхийг нягтлан шалгах ажиллагаа таны хэлснээр дөрөвдүгээр сарын 28-ны өдөр дууссан нь үнэн. Уг хугацаа дуусгавар болсноос хойш манайд нийт 152 иргэний өргөдөл ирж, өргөдлийн дагуу бид холбогдох бичиг баримтуудыг дахин хянан үзэх шаардлагатай болсон.

- Иргэдийн мэдээлэл холбогдох газруудын бүртгэлээс зөрөөд байгаа гэсэн үг үү?

- Тийм тохиолдол байна. Тухайлбал, өмнө нь өмч хувьчлалаар байр аваад одоо тэр байраа зарчихсан хүмүүсийн гомдлыг бид хүлээж аваад зохистой байдлаар шийдэж байна. Учир нь тэр хүн байраа улсаас үнэгүй авч, түүнийгээ зарсан учраас сугалаанд оролцох эрхийг нь нээлттэй болгосон байгаа. Мөн гэр хорооллын хашаан дахь байшинг нь үл хөдлөхийн гэрчилгээн дээр орон сууцтай гэж тэмдэглэсэн тохиолдлууд байна. Үүнд залруулга хийж, сугалаанд оролцох эрхийг хүчин төгөлдөр болгох ажлыг хийж байна. Түүнчлэн тухайн байран дээр 18 нас хүрээгүй байхдаа хамтран эзэмшигчээр бүртгүүлсэн тохиолдлуудыг харгалзан үзэж сугалаанд оролцох эрхийг нь сэргээж байна.

- “Сугалаанд оролцоно”  гэсэн мессеж авсан иргэдийн эрх хэвээр хадгалагдана гэж ойлгож болох уу?

- Тийм ээ. Дөрөвдүгээр сарын 28-ны өдөр нийт хүсэлт гаргасан иргэдийн материалыг хянан шалгаж дууссаны дараа бүх иргэд рүү сугалаанд оролцох эрхтэй эсэхийн талаарх мэдээллийг гар утсаар нь дамжуулан явуулсан байгаа. Түүнээс хойших иргэдийн гаргасан өргөдлийг хянан шалгах ажил үргэлжилж байна л гэсэн үг.

- Холбогдох газруудын хянан шалгалтаар нийт хичнээн иргэний сугалаанд оролцох эрх хасагдсан бэ?

- Хянан шалгах ажиллагаанд нийт 9044 иргэний материал орсон гэдгийг хэлсэн байгаа. Үүнээс Монгол банкны зээлийн мэдээллийн сангийн шалгалтаар 50 иргэн хасагдсан. Хасагдсан иргэдээс таван өргөдөл ирснээс дахин хянах ажлыг эхлүүлсэн.

Хөгжлийн бэрхшээлтэй гэх 979 хүн бүртгүүлсэн хэдий ч 578 нь журмын заалтын дагуух хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний шаардлага хангасан, үлдсэн 408 хүн сугалаанд оролцох эрхээс хасагдсан. Үүнээс 13 өргөдөл ирснийг хянан шалгаж байна.

Нийгмийн даатгалын сангаас 4105 хүн шаардлага хангаж, 1613 хүний материалыг хасах хүсэлт ирүүлсэн. Бидэнд ирсэн нийт 152 өргөдлийн ихэнх нь эдгээр хүний хүсэлт байгаа.

Үл хөдлөх хөрөнгийн асуудалтай холбоотойгоор 7359 эрх авч, 1686 хүн үл хөдлөх хөрөнгөтэй гэсэн шалтгаанаар мөн хасагдсан. Гэхдээ дээр дурдсан өргөдлүүдийн дагуу хянан шалгаж, сугалаанд оролцох хүмүүсийн тоог нэмэгдүүлж байгаа.

- Эдгээр тоог нийлүүлээд 3757 иргэн хасагдсан хэрэг үү?

- Сугалаанд оролцсон иргэдийн тоо эцсийн байдлаар гараагүй байгаа гэж хэлээд байгаа учир энэ. Бидэнд ирсэн өргөдлүүдийг бид хянан шалгаж, шаардлага хангасан иргэдийг сугалаанд оруулах эрхийг нь нээж өгч байгаа. Мөн холбогдох газруудын шаардлага хангаагүй иргэдийн материал давхцаж байгаа тул яг ийм өндөр тоогоор дүгнэж болохгүй. Тодруулбал, Монголбанкны зээлийн сангийн мэдээллээр хасагдсан хүн, үл хөдлөх, нийгмийн даатгал дээрээ зөрчилтэй байсан тохиолдлууд нэлээдгүй бий. Хамгийн их хүн хасагдсан үл хөдлөх хөрөнгийн зөрчилтэй 1686  иргэнийг нийт хүсэлт гаргасан иргэдийн тооноос хасаад үзэхэд сугалаанд оролцох иргэдийн тоо ойролцоо дүнгээрээ гарна.

Сугалааг гар аргаар явуулна

- Сугалааг санамсаргүй сонгох программын аргаар явуулах уу?

- Үгүй. Сугалаа явуулахтай холбогдуулан тусгайлсан журам ТОСК-ийн ерөнхий захирлын тушаалаар батлагдсан байгаа. Уг журамд тусгагдсаны дагуу сугалааг гар аргаар явуулна.

- “Гар аргаар” гэдгийг тодруулаач?  

- Гар аргаар гэдэг нь сугалаанд оролцох эрх авсан иргэдийн хувийн дугаарыг хуйлан шилэн хоргонд хийж, түүнээс хүүхдүүдээр сугалуулан байрны эздийг тодруулна гэсэн үг. Программчлалын аргаар танил талдаа өгчих байх гэсэн иргэдийн хардлагыг төрүүлэхгүй байх үүднээс энэ аргыг сонгосон юм. Иргэдэд итгэл төрүүлэх үүднээс ил тод, нээлттэй аргыг сонгож авсан байгаа.

- Сугалааг үнэхээр шударга явагдаж байгаа эсэхийг иргэд хэрхэн хянах боломжтой вэ?

- Боломжтой. Бид сугалааг хуйлахаас өгсүүлээд МҮОНТ-ийн байранд очих, хэрхэн байшруулах, сугалах үйл явц зэрэг бүх үйлдлээ хөндлөнгийн хяналт дор дүрсжүүлэн хадгална. Хэрвээ бидний явуулж буй үйл ажиллагаанд итгэхгүй иргэд байх аваас нээлттэйгээр уг ажлыг хэрхэн явуулсныг хянан үзэх боломжийг олгож байгаа.

- Хөндлөгийн хяналтыг хаанаас хийж байгаа вэ?

- ШӨХТГ, АТГ, сугалаанд оролцох иргэдийн төлөөлөл, Төрийн орон сууцны корпорацийн хөндлөнгийн аудитаас бүрдсэн баг ажиллана.

- Сугалаа хоёр өдрийн турш үргэлжлэх нь ээ?

- Эхний ээлжийн сугалаанд зорилтот бүлэг буюу ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, залуу гэр бүл гэсэн ангиллуудын сугалааг энэ сарын 10-ны өдрийн 10⁰⁰ -14⁰⁰ цагийн хооронд МҮОНТ-ийн хоёрдугаар сувгаар шууд дамжуулна. Маргааш нь буюу 11-ний өдөр Төрийн албан хаагчийн сугалаа 10⁰⁰ -14⁰⁰ цагийн хооронд үргэлжлэн явагдана.

- Сугалааг зорилтот бүлгүүдээр нь яаж ялгах юм бэ?

- Засгийн газраас баталсан журмын дагуу  төрийн албан хаагч /60 хувь/: эмч, багш, цагдаагийн албан хаагч, бусад, Зорилтот бүлэг /40 хувь/: залуу гэр бүл /70 хувь/, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн /10 хувь/, ахмад настан /20 хувь/ гэсэн ангиллууд сугалаанд оролцоно.

Байр маань өөрөө долоон өөр хэмжээтэй. Тодруулбал, 33.47, 39.47, 42.32 м²  бүхий нэг өрөө байр тус  бүр 252,  нийт 756 ширхэг, 33, 49.72, 51.78 м² бүхий хоёр өрөө байр тус бүр  252, нийт 756 ширхэг,  66.88 м² бүхий гурван өрөө байр 256 ширхэг.  

Иргэд өөрийн авах хүсэлтэй хэмжээ талбайгаа захиалгын хүсэлтэн дээрээ тусгасан байгаа. Тэгэхээр байрны талбайн хэмжээ тус бүр дээр нийт бүлгүүдэд хэдэн байр ногдох талаарх нарийвчилсан квот маргааш гарна. Миний энэ тайлбарласнаас харахад  нэг зүйл тодорхой харагдаж байгаа биз. Сугалаа 49 удаа явагдана.

- 49 удаа явагдана гэдэг нь ямар учиртай юм?

- Дээр дурдсанчлан төрийн албан хаагчийн дөрөв, зорилтот бүлгийн гурав, нийтдээ долоон ангиллаар долоон өөр талбайн хэмжээ бүхий байраар сугалаа явагдахаар 49 удаа болж таарч байгаа юм. Багагүй хугацаа шаардаж байгаа шалтгаан энэ.

- Нэг л ойлгомжгүй сонсогдоод байна даа?

- Ойлгомжтойгоор тайлбарлавал, нэгэн залуу гэр бүл 33 метр.кв-ын байран дээр захиалга өгч, сугалаанд оролцох эрхтэй болсон гэж бодъё. Тэгвэл тэр залуу гэр бүл “залуу гэр бүл” гэсэн ангиллаас 33 метр.кв-т захилгаа өгч, сугалаанд оролцох эрхтэй болсон бусад иргэдтэй өрсөлдөнө гэсэн үг. Ингэхийн тулд тухайлсан квотыг гаргах ажил хийгдэж байгаа юм.

 39.47, 42.32 м²  талбайтай  нэг өрөө байранд иргэдээс захиалга бага ирсэн

- Квотод захирагдахгүйгээр шууд байраа авах боломжтой иргэд байгаа юу?

- Захиалга өгсөн байдлаас харвал 39.47, 42.32 м²  талбайтай  нэг өрөө байранд бүх бүлгүүдийн иргэдээс захиалга бага ирсэн. Учир нь хүмүүс ашиглалтын байдлаа харгалзан үзэж ижил шахам хэмжээтэй хоёр өрөө байрыг сонирхдог юм байна. Тэгэхээр эдгээр байруудыг авах хүсэлт гаргаж, сугалаанд оролцох эрх авсан иргэд харьцангуй бага өрсөлдөгчтэй гэж ойлгож болно.