-Анх ангийнхаа хүүгийн бэлтгэл хийхийг хараад энэ спортод татагдсан гэсэн. Харин аав, ээж нь яаж хүлээж авав?

-Ангиараа Энх-Эрдэнийн тэмцээнийг үзэж ирчихээд орой нь аав, ээждээ хэлсэн. Аав их дуртай хүлээж авсан. Харин ээж, эмээ хоёр эмэгтэй хүүхэд болохгүй, эрсдэлтэй гээд зөрчилдөж байсан ч би дийлсэн. /инээв/  Аав, ээж хоёр техник спортын тамирчин хүмүүс болохоор тэгээд дэмжиж эхэлсэн дээ.  

 

-Хичээллэж эхлэхэд ямар байв?  

- Их жаахан байсан болохоор уначихаад босч чадахгүй. Мотоциклээ даахгүй хүн иртэл хэвтэж л байна. Аав байнга дагаж явна, тэгээд ирээд босгоно. Бас унаад шороо болчихоороо хувцсаа цэвэрлээд зогсчихно. Одоо бол юун цэвэрлэх. Анхандаа хүчний бэлтгэл маш их дутаж байсан. Тэгээд аажим аажмаар бэрхшээлүүдийг даван туулсан даа. Эхлээд бусад тамирчдын багадсан хувцсыг өмсөөд уралддаг байлаа.  Анх ямар ч мэдэгдэхүүнгүй очсон. Тэгээд багш дугуй унаж чаддаг бол унаж чадна гээд конус, хааз, тоормоз гээд бүхнийг заасан. Анх удаа хашаа мөргөж унасан. Багш хаазаа буцаа гэж зөндөө орилсон ч би сонсоогүй гэсэн. Манай багш охиноо алчихлаа гээд гүйж ирсэн. Анхны аваар энэ. Аав бид хоёр эхлээд унаснаа ээж нууж хуйвалддаг байсан. Одоо аав гадаадад байгаа болохоор ээж хамт явна. Тэгээд ээж арчаагүй юмаа тэгээч, ингээч, хаазлаач гээд л бүүр эвлэрчихсэн.

 

-Хамгийн анх Хадбаатар багш тэгээд Эрдэнэбилэг, Очирсүх багш нараараа заалгасан. Одоо бол ОУХМ Батцэнгэл ах дасгалжуулагч багш маань. Машинд бид хоёр цуг уралддаг. Би багш нараасаа техникээ зөв эзэмшиж сурсан.

 

-Тийм ээ. Манай ихэнх тамирчид хувцас энэ тэрээ Америк, Япон руу захидаг. Өртгийн хувьд жаахан өндөр. Миний мотоцикль бол бүх юм нь нийлээд 4000  доллар. Хааяа спонсор олддог. Түрүү жил олон улсын тэмцээнд явахад “Жуулчин” компани ивээн тэтгэсэн.

 

-Машинаар гурван удаа уралдсан. Хамгийн анх УАЗ 469 машинаар нэг өдрийн богино зайны ралли хийсэн. Дараа нь Япон улсаас зохион байгуулдаг олон улсын найман өдрийн тэмцээнд орсон. Мөн бага ралли гээд гурван өдрийн тэмцээнд орлоо. 

 

-Алинд нь илүү дуртай вэ?

-Хоёулаа гоё. Машины хувьд аваар осол багатайн дээр багаар ажилладаг. Мотоцикль бол ганцаараа, эрсдэл өндөр. Миний мотоциклийн төрөл нь мотокросс, машиных нь ралли. Кросс гэхээр богино зайд зөвхөн тухайн замаа л тойрно. Ралли гэхээр холын зайн уралдаан өдөрт 700-800 км зам туулна. Тэгээд энэ замаа хамгийн богино хугацаанд туулсан нь тухайн өдрийнхөө ялагч болно. Кроссын төрөлд надаас өөр эмэгтэй тамирчин байхгүй. Сүүлд орж ирсэн тамирчид нь дандаа раллигийнх. Харин одоо  10 настай хоёр охин хичээллэж эхэлж байгаа.

 

-Эхэндээ их хэцүү байсан. Одоо бол зүгээр. Манай клубын ах нар намайг их хайрладаг. Ганц охиноо шахчихгүй гарчих юм сан, харайхдаа дээр нь буучихвий гэцгээдэг байсан. Одоо бол адилхан ана мана үзэлцээд явна.

 

-Гадаадын улс орнууд маш олон эмэгтэй тамирчинтай учраас эмэгтэй төрөлтэй. Миний хувьд эмэгтэйчүүдтэй уралдаж үзээгүй. Солонгосын Воньжу хотод өөрийнхөө төрөлд орчихоод сууж байсан чинь эмэгтэй тамирчдын гараа гээд зарласан. Тэгээд гайхаад багшаас асуусан чинь чамайг эмэгтэй тамирчин гэж мэдээгүй юм байна, одоо өнгөрсөөн гэсэн. Би эмэгтэй тамирчидтай уралдаж үзэхийг мөрөөддөг. /инээв/

 

-Бэртэл аваад нэлээн завсарласан гэж сонссон?

-2009 оны Азийн аварга шалгаруулах тэмцээний өмнөх өдөр нэгдсэн бэлтгэл дээр гэмтсэн. Бэлтгэлээ их сайн хангасан болохоор харамсалтай санагдаад тэмцээнээс өөр юу ч бодогдохгүй байсан. Тэгээд орой нь аавтайгаа ярьж байгаад гипсээ хайчлаад тэмцээндээ орсон. Өвдөгний чагтан холбоо тасарсан болохоор аймаар өвдсөн. Амжилт гаргаж чадаагүй ч бариандаа орсон. Манай багш нар тамирчин хүн бариандаа заавал орох ёстой гэж хэлдэг. Тэгээд Тайваньд очиж хагалгаанд ороод гурван жил спортоо орхисон. Ноднингоос эргээд хичээллэж эхэлсэн. Уг нь таван жил гам барих шаардлагатай ч миний хувьд өөрийгөө одоо болсон гэж дүгнэсэн.

 

 

-Биеийн хүчний бэлтгэл их чухал. Шуу, хөлөндөө их хүчтэй байх ёстой. Сайн гүйх хэрэгтэй. Би багштайгаа ярьж судалж байгаад хөл, шууны дасгал их  хийдэг.

 

-Миний мотоцикль шороон замаар явдаг мотоцикль. Грашт тавих, засч янзлах,  ёслолын ажиллагаанд оролцох гэх мэт ховор тохиолдолд замын хөдөлгөөнд оролцдог.

 

-Ойр зуурын засвараа өөрөө хийчихнэ ээ. Ер нь багш нар клубын тамирчид засдаг. Би түлхүүр багажаа зөөнө.  

 

-Үнэндээ шантарч байгаагүй. Мэдээж хэцүү үе бий. Бариандаа орох л ёстой гэсэн зорилгоор уралддаг. Хөлөө бэртээхэд их хэцүү. Бас нэг удаа Сэлэнгэ аймагт олон улсын тэмцээнд орж байхдаа аймаар их халуурсан. Гэсэн ч шүдээ зуугаад л уралдсан.

 

-Наранцэцэг гэж ахмад тамирчин бий. Одоо 80 гаруй настай. Би уулзаж ярилцдаг. Тэр хүн  ”Би залуудаа чам шиг ингээд ганцаараа дандаа эрчүүдтэй уралддаг байлаа” гэж ярьдаг.   

 

 

-Мотоцикль унаж сураад машин барьж эхэлсэн. Анх аав зааж өгсөн. Дараа нь ОУХМ Лхамаа ах надад раллид орох санал тавьсан. Тэр тэмцээнд анхны эмэгтэй тамирчин би маш амжилттай бариандаа орж наймдугаар байрт орсон. Тэгэхэд Лхамаа ах баярлаад тэр машинаа бэлэглэсэн. Би энэ бэлэгний машинаараа уралддаг. 

 

-Болгоомжтой яваарай, битгий сандраарай гэнэ. Хамгийн анхны тэмцээн их түгшүүртэй. Шөнө нь ерөөсөө унтаагүй.  Гараанаасаа гарах гэсэн чинь конусны боолт их сул салгалаад, өөрөө дагаж салгалаад... Сэтгэл зүй их чухал. Тиймээс аав, ээж хоёр тэмцээний өмнө тайван байлгахыг хичээдэг. Гадаадын тамирчид их гоё бүгд сэтгэл зүйчтэй.

 

- Би хөлөндөө бэртэл аваад гурван жил болохдоо өөрөө өөртөө сэтгэл зүйч болсон. Өвчнөө тэсвэрлэх, мотоцикль унах хүслээ дарах, буцаад яаж хэвэндээ орох вэ гээд маш олон зүйл бодогдоно. Гэхдээ энэ бүхнийг өөрийнхөө үзэл бодол хүсэл эрмэлзлэлээр туулж чадсан.  Манай сургуульд сэтгэл судлалын мэдрэмж тайлах нэг өдрийн хичээл ордог.  Ангиараа багштайгаа суугаад өөрт тохиолдсон хамгийн хүнд асуудлаа ярилцдаг. Энэ өдөр би хөлөө гэмтсэн тухайгаа хуваалцахад багш надад нэг ном өгсөн.  “Өөртөө итгэлтэй бай” гэх энэ номд гэмтсэн алдартай тамирчин, эмч хоёрын хоорондын харилцааг өгүүлсэн. Тэр хоёр өөрсдөдөө тулгамдсан асуудлыг хамтарч маш сайхнаар шийдэж чадсан байдаг. Энэ номыг уншаад сэтгэл зүйч заавал хэрэгтэй юм байна гэдгийг ойлгосон.

 

-Сайн эмч болох.  Бас эмэгтэй тамирчидтай уралдах. 

 

-Юу ч түрхдэггүй. Тэр их шороон дунд юу түрхэх вэ дээ. Яарсан үед агаар шүүгчээ аваад шууд бензинд дүрнэ. Нэг удаа ээж харчихаад их уурласан. Тос масло шороо тоостойгоо холилдоод л явна. Тэгж их цэмцэгнээд байхгүй ээ. Угаасаа спортын аль ч төрөл тухайн хүнийг яг өөрийн хүн болгодог нь жам. 

 

-Даралт зүрхний цохилт энэ тэр гэсэн ерөнхий амин үзүүлэлтийг үздэг.  

 

-Би одоо ерөнхий эмчээр сурч байна. Дараа жил нарийн мэргэжлээр сурна. Хичээлийнхээ хажуугаар гэмтлийн эмнэлэгт дагалдагч эмч хийдэг. Ер нь цаашдаа гэмтлийн эмч болох болов уу. Магадгүй энэ спорттой ч холбоотой байх.

 

-Бэлтгэлээ сайн хангасан үед бол гоё. Эвгүй харайлтууд их байдаг. Тэрийгээ даваад тогтоочихоор их гоё. Чадахгүй бол унаад,  босоод цаашаа явна.

 

-Хүмүүс яг тийм ойлголттой байдаг. Гэхдээ зориулалтын хамгаалалт хэрэгслээ зүүгээд явбал ямар ч эрсдэл байхгүй. Гадаадад олон эмэгтэй тамирчин байдаг шүү дээ.  

 

-Орост их гоё хүлээж авсан. Миний орос нэрийг Оксона гэдэг. Арван жилдээ орос хэлний гүнзгий ангид сурч байсан болохоор оросоор чөлөөтэй ойлголцоно. Ард түмэн нь их гоё хүлээж авсан. Ангарскийн зам дээшээ өргөж шиддэг тэгээд харайхаар Оксона гээд орилолдоно. Байр эзлээгүй ч эндээс нэлээн туршлага суусан. Зам нь битүү шавартай. Манай зам бол тийм биш.

 

-Зардлаа өөрсдөө гаргадаг. Хөнгөн гэмтэл, яс хугарал энэ тэрийг бол нутагтаа эмчлүүлнэ. Харин хүнд гэмтэл бол гадагшаа явна.  

- Зуны улиралд зориулалтын зам дээр нэгдсэн бэлтгэл хийнэ. Өвөлд биеийн хүчний дасгалаа клуб дээрээ хийнэ.  

 

-Би арван жилд байхдаа их  ноомой даруухан хүүхэд байсан. Ямар сайндаа арван жилийн ангийн маань нэг хүү  “Чамайг анх мотоциклиэр хичээллэдэг гэж сонсоод галзуурчихаж гэж бодсон” гэхэв дээ. Надаас тийм зоримог алхам гарсан гэж төсөөлөгдөхгүй  байсан гэсэн. Бүүр коммент биччихсэн байсан. Ямар ч спорт хүнийг зоригтой шийдэмгий, тууштай, хатуужилтай болгодог. Энэ спорт надад их юм өгсөн.

 

 

-Одоо бараг эр, эм гэсэн зүйл мэдэхээ больсон. Яг ах нар шигээ идээд, хувцсаа солиод л. Эхлээд удаан идэж хоцорно.  Буланд нуугдаж хувцсаа солиод хоцорно. Одоо бол тэдэнтэйгээ яг адилхан болсон. Ихэнх найзууд маань ч гэсэн эрэгтэй.

 

-Морь сайн унана.  Эмээгийн дүүгийнд очихоор өөр ажил хийхгүй адуунд л явна. Тэгээд ах "Янжсааг ирчихээр амар байдаг юм" гэж ярьдаг.  

 

-Үнэн. Миний бие өөрийн хүсэлтээр орж байна. Ямар нэг эрсдэл гарвал өөрөө хариуцана гэсэн утгатай. Аав, ээж үүнийг зөвшөөрч байна гэж давхар гарын үсэг зурдаг. Тэрийг нээх тоодоггүй ш тээ. Дуртай дургүй гялс зураад явуулна. Заримдаа ээжийн өмнөөс өөрөө зурчихдаг.  

 

-Түрүү зун унаж сурсан. Одоо надтай булаацалдаад л. Гэхдээ ээж дүүг хичээллэхийг зөвшөөрөхгүй гэсэн. Нэгийг нь яая гэж байхад гэж хэлсэн. Би охидыг уриалах дуртай. Охидтой цуг хичээллэвэл гоё шүү дээ.