-2013 оны есдүгээр сард Ерөнхийлөгчийн 135 дугаар зарлигаар Цагдаагийн байгууллагын албан хаагчдын дүрэмт хувцасны загварыг шинэчлэн батласан. Үүний дагуу шинэ хувцсыг үйлдвэрлэх, албан хаагч нарт тараах, өмсүүлэх ажил хийгдэж эхэлсэн. Эхний ээлжинд хэв журам, замын цагдаагийн албан хаагч нарт хувцсыг нь тарааж байгаа. Тэдэнд 100 хувь тарааж дууссаны дараа үе шаттайгаар дараагийн алба хаагч нарт тарааж эхлэх юм. 1992 онд анх цагдаагийн албаны хууль батлагдаад алба хаагчдын дүрэмт хувцас, нэр, үйл ажиллагаагаа, бодлогоо хуулийн хүрээнд өөрчилсөн. Социалист нийгмээс зах зээлийн чөлөөт нийгэм, ардчилсан нийгэм рүү шилжсэнтэй холбогдуулаад энэ шинэчлэлийг хийсэн. Ингээд 1992 оны загвар маань явсаар байгаад нийгэм, улс төр, хөгжлийн шатанд цагдаагийн алба хаагчдын хувцсыг загвар, чанарын хувьд дээшлүүлэх шаардлага тулгараад шинээр хийгдсэн. Шинэ хувцас маань чанар, үзүүлэлт гэх мэтчилэн бүх зүйл нь шинэчлэгдсэн. Чанарын шаардлага хангасан, үнийн хувьд 2000 оны судалгаанаас үзэхэд цагдаагийн нэг алба хаагчийн дүрэмт хувцас ойролцоогоор 197.000 төгрөгөөр бүтэж байсан. Шинэчилсэн загварын хувцас маань 107.000 төгрөгөөр бүтэж байгаа. 2000-2014 оны хооронд инфляцийн түвшин хэр өөрчлөгдөж байгаа билээ. Тэгэхэд энэ хувцас маань үнийн хувьд харьцангуй гайгүй бүтсэн. Чанарын хувьд хуучин хувцаснаасаа хэд дахин илүү дэвшилттэй. Гүйж харайх, албан үүргээ гүйцэтгэхэд нь чөлөөтэй байх. Нөгөөтэйгүүр цагдаагийн албан хаагчид эрсдэлтэй хүнд нөхцөлд ажилладаг. Албан хаагчид маань нэг ажиллагаанд ороод л дүрэмт хувцсаа угаахаас өөр аргагүй болдог. Харин шинэ дүрэмт хувцас маань зүгээр чийгтэй алчуураар арчихад л цэвэрхэн болдог ийм дэвшилтэт технологитой.

 

-Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр маш их хэмжээний мөнгөөр цагдаагийн албан хаагчийн хувцсыг хийж, гадаадад үйлдвэрлүүлсэн гэх асуудал яригдаж байгаа. Энэ хувцсыг хийхээр анх батлагдаж гарсны дараа үйлдвэрлэх асуудал яригдаж эхэлсэн. Ингээд тендер зарлаад үндэсний компаниудад санал тавьсан. Харин үндэсний компаниуд хамгийн хурдан хугацаанд хийж өгөх компани нь долоон сард энэхүү хувцсыг хийнэ гэсэн хариуг өгсөн. Нэг бүрийн үнийг нь хамгийн багаар бодоход 150.000 төгрөгөөр гаргана гэсэн үнийн саналыг хэлсэн. Харин Туркийн нэг ижил төрлийн хууль хүчний байгууллагуудад хувцас хийдэг компани Монгол Улсад орж ирж байгаа замын зардалтайгаа нийлээд 107.000 төгрөгөөр хийнэ гэсэн. Энэ нь эдийн засгийн хувьд харьцангуй хэмнэлт гаргаж байна гэсэн үг юм. Гэхдээ стандартын хувьд дэлхийн жишигт нийцсэн хүчний байгууллагуудад ашиглагддаг хувцас хийгдсэн. Цагдаагийн албан хаагч бол загвар өмсөгч биш. Хүний нүдэнд үзэмжтэй цэвэр харагдах хэрэгтэй. Үүнийхээ хүрээнд энэ хувцас яг л ийм л түвшинд хийгдсэн байгаа. Хүн хүний санаа өөр. Зарим нь гоё, зарим нь дэмий хувцас боллоо. Малгай нь ч тийм байна л гэж байна. Цагдаагийн албаныхан дамран эсвэл эсгий малгайтай үүрэг гүйцэтгэдэг байсан. Сүүлийн үед саравчтай малгай гарч ирсэн. Малгайнууд гэхэд л ажил үүргээ гүйцэтгэхэд чухал байдаг. Одоо өмсөж байгаа малгайнууд нь ажил үүргээ гүйцэтгэхэд нь ямар ч сөрөг нөлөөгүй. Мөн хүний эрүүл мэндэд ямар нэгэн нөлөөгүй. Зуны халуунд эсгий малгайтай үүрэг гүйцэтгэнэ гэдэг хэцүү байсан. Дамран малгай өмсөхөөр толгойн үс халцраад унадаг ч юм уу, ямарваа нэгэн газар руу орлоо гэхэд малгайгаа хийх газар олддоггүй байсан. Харин шинэ малгай бол олон дэвшилтэт шинэ технологи агуулсан. Загварын хувьд ч шинэчлэгдсэн байгаа. Аливаа юманд сайн, муу тал байдаг. Цаг хугацаа харуулах байлгүй дээ. Ерөнхийдөө шинэ дүрэмт хувцас маань дэлхийн стандартын шаардлагад нийцсэн. Дэлхийн ижил хууль сахиулах байгууллагуудын албан хаагч нарын өмсөж хэрэглэдэг хувцас.

 

-Цагдаагийн алба хаагчийн тоо нь өөрөө нууцлалын түвшинд явдаг. Ерөнхийдөө 7000 гаруй албан хаагчид зориулагдан хийгдэж байгаа.

 

-Хөдөө орон нутгийн цагдаа нар мөн багтаж байгаа юу?

-Тийм ээ.   

 

-Өнгөрсөн долоо хоногийн амралтын нөхцөл байдлын мэдээг харахад баасангаас ням гараг хүртэл цагдаагийн байгууллагад 150 гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл бүртгэгдсэн. Үүнийг холбогдох нэгжүүд шалгаж байна. Үүнээс 128-ыг цаг тухай бүрт нь эзэн холбогдогчийг нь олж тогтоогоод хэрэг мөрдөн байцаалтын шатандаа явж байна. Үлдсэн хэрэг нь цагдаагийн байгууллагад хугацаа хожимдож ирсэн мэдээлэл байгаа. Гэхдээ мөрдөн байцаалтын ажиллагаа хийгдээд явж байгаа. Иргэддээ нэг зүйлийг анхааруулж хэлэхэд цагдаагийн байгууллагад түргэн шуурхай гэмт хэрэг халдлагад өртсөн даруйдаа мэдээлэх юм бол уг гэмт хэрэг маань эзэн холбогдогчийг нь олж тогтоох цаашлаад хэрэг илрэх тал дээр дөхөм байдаг. Урин дулаан цагт бусдын эд хөрөнгөнд хууль бусаар нэвтрэх буюу хулгайлах гэмт хэрэг буурахгүй байх хандлагатай байна. Мөн танхайрах, бусдын биед гэмтэл учруулах гэмт хэрэг буурахгүй байна. Энэ тал дээр иргэд маань анхаараад өөрсдийнхөө өмч хөрөнгөд анхаарал тавих шаардлагатай байна. Мөн архи согтууруулах ундааны зүйлийг зүй зохистой хэрэглэх нь чухал. Болж өгвөл энэ зүйлийг хэрэглэхгүй байхыг хичээх хэрэгтэй. Ямарваа нэгэн тэмдэглэлт баяр, арга хэмжээг болж өгвөл архигүйгээр тэмдэглэхийг цагдаагийн байгууллагаас уриалж байгаа. Энэ уриалгад нэгдэж байгаа залуустаа баярласнаа хэлмээр байна.  

 

-Тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний журам зөрчих байдал их гарч байгаа. Бага насны хүүхэд энэ талын гэмт хэрэгт хохирогчоор бүртгэгдэх хандлагатай байна. Иймд эцэг, эхчүүд хүүхдүүддээ тавих хараа хяналтаа сайжруулах хэрэгтэй. Тээврийн хэрэслийн жолооч нар замын хөдөлгөөний дүрмийг чанд сахиж хурдыг тохируулах шаардлагатай.  Иргэд хурд тохируулна гэхээр Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөнд 50 км/ц-ийн хурдтай явах нь зөвшөөрөгдсөн гээд байдаг. Гэтэл замын хөдөлгөөний дүрмэнд замын нөхцөл байдлаас шалтгаалан тээврийн хэрэслийн жолооч нар хурдыг тохируулж явна гэсэн байдаг. Огцом эргэлттэй газар 50 км/ц-ийн хурдвай явж байхад осол гарна. Мөн аюулын бүсээ бүслэж заншицгаах зайлшгүй шаардлагатай байна.

 

-Хуурайшилтын улирал эхэлж байна. Энэ үеэр гал түймрийн хэрэг гарах нь ихсэх хандлагатай байгаа. Өнгөрсөн долоо хоногт гэхэд л таван тохиолдол Цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдээд холбогдох нэгжүүд шалгалтаа эхэлсэн байна. Голдуу машиныхаа өвс, хогийг шатаах нэрийдлээр өөрийн эд хөрөнгө, бусдын эд хөрөнгийг хохироож байна. Амралтын өдөр л гэхэд долоон тохиолдол бүртгэгдсэн. Ихэвчлэн Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүрэг, Зуслангийн чиглэлд иймэрхүү галын хэргүүд гарлаа. Хашааныхаа өвсийг заавал шатаах шаардлагатай ч юм уу. Иргэд маань энэ тал дээр анхаармаар байна. Ням гарагт л гэхэд трансформаторын гаднах төмөр хашааг гагнаж байгаад гал алдаж иргэдийн таван байшинг шатаасан хэрэг гарсан. Энэ хэргийг мөн шалгаж байна.

 

-Хаврын улирал эхлээд хүүхэд залуучуудын амралт, чөлөөт цаг эхлэж байна. Эцэг, эхчүүд маань хүүхдүүдээ хаана, юу хийж байгаад анхаарах зайлшгүй шаардлагатай байна. Иймд хүүхдээ юу хүсээд мөрөөдөөд байгаа тал дээр эцэг, эхчүүд  мэдрэмжтэй хандах хэрэгтэй байна. Ялангуяа бага насны хүүхдүүд дээрэм, хулгай, булаах гэмт хэрэгт холбогдох нь түгээмэл байдаг. Нэг өдөр pc тоглох, эсвэл найзуудтайгаа цагийг зугаатай өнгөрүүлэхийн тулд онц ноцтой гэмт хэргийг үйлдэж насаараа шоронд орох тохиолдол гардаг. Дээрмийн гэмт хэрэг өөрөө хохирлын хэмжээг заасан гэмт хэрэг. Та нэг төгрөг ч хулгайлсан бай үүнийг дээрмийн гэмт хэрэг гэж үздэг. Ингээд эрүүгийн хуулиндаа 5-8 жил, онц хүнд бусдын амь насанд халдсан бол 10-20 жилээр шийтгэдэг. Судалгаа хийхэд хүүхдүүд амар хялбар аргаар мөнгө олоод кино үзэх, pc тоглоход зарцуулдаг гэдэг нь харагдаж байгаа.  

 

-Үүн дээр хэлэх зүйл байна. Г.Буяндоржийн хэргийг Авлигатай тэмцэх газар шалгаж байгаа. Хуучин прокурорын дэргэдэх мөрдөн байцаах алба шалгаж байсан. Хуулиар прокурорын дэргэдэх мөрдөн байцаах газрыг татан буулгасан. Ингээд Авлигатай тэмцэх газар шалгадаг болсон. Мөн энэ оны нэгдүгээр сарын нэгнээс хохирогчийг хамгаалах тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэн. Ерөнхийдөө цагдаагийн байгууллага өөрийн гүйцэтгэх ёсны журмаар, иргэдийн мэдээллээр гэмт хэрэг илрүүлээд тухайн гэмт хэрэгтнийг эзэн холбогдогч, сэжигтнээр татсан тохиолдолд тухайн хүний нэрийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацахгүй. Тухайн сэжиглэн шалгаж байгаа зүйл маань прокурорын шатанд, шүүхийн шатанд очоод хэрэгсэхгүй болохоор тухайн хүний нэр хүндийн асуудал яригддаг. Нэр хүндийг нь буцаагаад сэргээх  шаардлага тулгардаг. Хэвлэл мэдээллийн байгууллагад анхааруулж хэлэхэд ямарваа нэгэн алдар, гавьяатай хүн ямар нэгэн гэмт хэрэгт холбогдсон  байх юм бол тухайн хүний нэрийг нь бичээд ял авсан, гэмт хэргийг нь нотлосон мэтээр бичдэг. Ямарваа нэг хүнийг гүтгэсэн бол хуулийн хариуцлага хүлээдэг. Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэгт хэнийг ч сэжиглэн шалгаж болно. Сэжиглэнэ гэдэг нь тухайн гэмт хэргийг хийсэн нь нотлогдсон гэсэн үг биш. Сэжиглэж шалгаад үнэхээр хуулийн үндэслэлээр гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнтэй бол прокурорт шилжүүлдэг. Үндсэн хууль, эрүүгийн хуулийн байцаан шийтгэх хуульд ч гэм бурууг нь зөвхөн шүүхийн байгууллага тогтооно. Өөр хэн нэгнийг гэм буруутай мэтээр зарлахыг хориглоно гэсэн байдаг. Тэгэхээр хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудыг хуулиа дагаж ажиллахыг анхааруулмаар байна.