-Бие даагчдын зүгээс "давхар дээлийг тайлах" асуудал дээр хатуу байр суурьтай байгаа. Манай Ц.Даваасүрэн, Х.Болорчулуун гишүүд Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулж энэ давхар дээлийг нэг мөсөн тайлъя гэдэг хатуу байр суурьтайгаар тэмцлээ явуулж ажлаа хийж байгаа. Миний хувьд ирэх долоодугаар сарын нэгнээс нэн даруй энэ хуулийг хэрэгжүүлье гэдэг байр суурьтай байна.

Яахав, дээл гэдэг өвөг дээдсийнхээ сайхан хувцсыг энэ утгагүй асуудалтай холимооргүй байна. Гэхдээ нэг зүйлийг хэлэхэд давхар алба хашна гэдэг бол хууль болон зарчмаа зөрчиж байгаа явдал. Анхнаасаа Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахдаа маш буруу зарчимгүй зүйл хийсэн. Одоо үүнийгээ засах хэрэгтэй гэдгийг Монголын ард түмэн хүсч байгаа.

 

 

-Товчхондоо бол сонгогчид биднийг УИХ-ын гишүүнээр сонгохдоо хууль батлаж шийдвэр гаргаарай гэж сонгосон болохоос хуулийг хэрэгжүүлээрэй гэж сонгоогүй юм. Хууль хэрэгжүүлэх хүмүүсийг бол тусдаа институт сонгодог. Ардчиллын үнэт зарчим бол засаглалын хуваариалалт гэдэг. Тодруулбал, хуулийг нэг хэсэг хүн хийнэ. Хуулийг хэрэгжүүлэх буюу гүйцэтгэх засаглал нь бас тусдаа дараа нь энэ үйл ажиллагаатай явцын дунд ямар нэг маргаан гарахад түүнийг нь тасалдаг бас хэсэг нь тусдаа. Түүнийг нь шүүх засагал гэж байгаа юм. Ингэж гурван засаглалд хуваасан байдаг. Энэ засаглалууд нэг хүний юм уу, нэг хэсэг хүний гарт орох юм бол дарангуйлал үүсдэг. Монгол орон яагаад 24 жил ийм хэцүү явж байна вэ гэвэл мөнгө эрх мэдлийг хэсэг хүний гарт өгснөөрөө дарангуйлал үүсч, үүний үр дүнд ард түмэн хохирч байгаа юм. Ард түмний төлөө гарах ёстой шийдвэрүүд дандаа мөнгө эрх мэдэл, фракц бүлэглэлийн шийдвэрүүдэд дарагддаг. Үүний үр дүнд ард түмний 35 хувь нь ажилгүй, 70 хувь орлогын ядууралтай, 400 мянган хүн нь өнөөдөр гудамжинд ажилгүй байна.

Засаглалын хямрал нь улс төрийн хямрал руугаа явуулдаг, улс төрийн хямрал нь эдийн засгийн хямралаа дагуулдаг. Тийм учраас л үндсийг нь тасалъя гэдэг зүйлийг хэлээд байгаа юм. Тэрнээс энэ засаг нь байна уу үгүй юу хамаа алга. Албан тушаалдаа тийм их хайртай л юм бол Н.Алтанхуяг Ерөнхий сайдаараа үлдээсэй гэж хүсч байна. Би үүн дээр санал өгөхөд бэлэн байна.

 

 

-Бид Засгийн газрыг унагаах тухай ерөөсөө бодоогүй. Өнөөдөр тэгвэл тэр гол дөрвөн сайдаа авч үлдээд бусдыг нь Ардчилсан намаасаа л байгуул л даа. Энэ 17 сайдаас бусад нь бүгдээрээ мөнгө идчих гээд байгаа хүмүүс биш шүү дээ.

 

 

-Байж болно. Харин дөрвөн гишүүн байх уу, гурван гишүүн байх уу гэдгийг олонхиороо шийднэ. "Давхар дээлтэй" гишүүд нь 17 байх юм бол УИХ Засгийн газрынхаа хяналтад орчихоод байна. Тэрнээс биш гурав юм уу, дөрвөн гишүүн гэвэл байж болно. Олон улсын практикт ч ийм байдаг. Дотроосоо гурван хүн тавих нэг ч хүн тавихгүй байх нь бараг утга нэг. Зарчим алдагдахгүй гэсэн үг л дээ.

 

 

-Яг тэрний дагуу л хийж байгаа юм. Миний бодлоор бол ганцхан Ерөнхий сайд нь л үлдэх хэрэгтэй. Үндсэн хуульд "Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын гишүүдийг гэж үг орсон байдаг". Тэгэхээр гишүүдийг гэдэг үгэнд нэг байж болно, дөрөв байж болно. Харин 17 гишүүн байх нь зохимжгүй.

 

 

-Боломжтой. Гишүүд "давхар дээл"-ний тухай ярихаараа Английн парламентийн жишээг ярьдаг. Гэхдээ гуйвуулж яриад байдаг юм. Английн парламент парламентаасаа Засгийн газраа бүрдүүлдэг нь үнэн. Ингэхдээ парламентийн 600 гишүүнээсээ 18 сайд томилдог. Нийт 100 хувь гишүүдийн гурван хувь нь л парламентад орж байна. Тэгэхээр үлдсэн 97 хувь нь тэр гурван хувиа хянана гэсэн үг. Гэтэл манай парламентад Ардчилсан нам 34 гишүүнтэй, үүний 17 нь УИХ-аас сайд болж томилогдлоо. 50 хувь нь байна ш дээ. Тэр 50 хувь нь буцаад энэ 34 гишүүнээ хянадаг. 34 гишүүн нь эргээд 76 гишүүнээ хянадаг. Тэгэхээр УИХ нь Засгийн газартаа бүрэн толгойгоо мэдүүлчихэж байгаа юм. Үнэхээр УИХ-тай баймаар байгаа бол Засгийн газартаа ард түмний өмнөөс үүрэг өгдөг, хариуцлага тооцдог, үр дүн гаргадаг байх хэрэгтэй. Тэгж байж л иргэд хожно. Өнөөдөр УИХ залуур нь, Засгийн газар сэлүүр нь баймаар байна. Залуур, сэлүүр хоёр нэг гарт байж болохгүй.

 

 

-Манай гишүүд Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах санал боловсруулахаар хуульчидтай ажиллаж байгаа. Яг одоо тийм зүйл хийнэ гэж хэлэх хараахан боломжгүй байна. Ггэхдээ хуульчидтай ажиллаж байна.

 

 

-Үндсэн хуулийг өөрчлөх боломжийн талаар судлаж байна. Одоо энэ байгаа боломжийг ашиглаад Засгийн газраа цэвэршүүлж, хянадаг болчихвол ирэх хоёр жилд үр дүн гарах магадлал өндөртэй гэсэн санаагаар судалгаа хийж байна.

 

 

-Р.Гончигдорж гишүүн тэгээсэй гэж их залбирч байх шиг байна. Сайд нарыг тэгж хэлэхгүй байх гэж бодож байна. Гэхдээ өчигдөр УИХ-ын дарга З.Энхболдын хэлснээр бол Үндсэн хуулийн цэцийн асуудлыг арилгасан.

 

 

-Энэ талаар бид гурав одоо хуралдана. Ойрын үед мэдээлэл хийх байх. Гэхдээ нэг зүйлийг хэлэхэд Х.Тэмүүжин сайд зарчмын хувьд алдаатай байх юм бол энэ асуудал бидэнтэй бидэнгүй шийдэгдэнэ. Харин тэр нь гүтгэлгийн чанартай юм уу эсвэл хий хоосон яриа байх юм бол яаж ч болохгүй.