Монгол орны нийт нутаг дэвсгэрийн 42.7 хувийг говь нутаг эзэлдэг. Үүнээс нийт талбайн 5 хувь нь элсэн манхнаар бүрхэгдсэн байдаг.

 

Монгол орон нийт 33 говьтой бөгөөд хамгийн том нь “Галбын говь” билээ. “Галбын говь” нь Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутгийг хамран уртаашаа 200 километр, өргөн нь 50 гаруй километр сунаж тогтсон байдаг.

 

Говь нь эрс тэс уур амьсгалтай бөгөөд зундаа температур +40ْС, өвөлдөө -40ْС болдог. Жилд дунджаар 100 мм –ээс бага хур тунадас унах бөгөөд зарим газартаа хоёроос гурван жилд нэг л удаа бороо орсон байдаг.

 

Говь нь байгаль цаг уур, топографийн хувьд олон янзын, ховор амьтан ургамал олонтой. Говийн газар нутгийн дөнгөж 30 хувийг л ногоон ургамал бүрхэх боловч гандуу нөхцөлд ургахын ид шидэнд зохицсон 300 гаруйхан нэр зүйлийн ургамал л энэхүү ган хуурай нутгийн амьд байгалийн амьсгалах агаар шим ертөнцийг тэтгэж хөрс орчныг ариутган, гоо чимэг нэмээд зогсохгүй, хөрс элэгдэж ус ууршихаас хамгаалах ногоон цайзын үүргийг гүйцэтгэдэг.

 

Ургамлын бүрхэвч тачир сийрэг, төрөл зүйл нь цөөн хэдий ч тэжээллэг чанар сайтай, урт үндэстэй, ганд тэсвэртэй, үр үндэс нь олон жилийн дараа ч сэргэн ургаж чаддаг онцлогтой. Монгол өвст, хазаар өвст, таанат, бударганат бүлгэмдэл зонхилно. Гандуу нөхцөлд зохицсон заг, хайлас, тоорой, сухай, жигд зээргэнэ, харгана, буйлс, тосон торлог, нохой шээрэн, хармаг зэрэг урт үндэстэй, титэм багатай модлог, сөөглөг ургамал хөндий, сайр дагаж ургасан байдаг.

 

Цөлд хар хүрэн өнгийн сайрга дайргаар өвч бүрхэгдсэн ургамалгүй гадарга ч хааяа тааралдана. Мөн Монгол оронд 1100 орчим эмийн ургамал ургадгаас говийн нутагт 345 зүйлийн эмийн ургамал ургадаг байна.

Гандуу нөхцөлд ургаж байдаг шидэт ургамалын нэг бол Заг мод.

 

Монгол орны ойн нөөцийн багагүй хувийг эзлэх бөгөөд говь цөлийн бүсийн үндсэн мод нь юм. 4500 килокалори дулаан ялгаруулдаг учраас говийнхон “Ургаа нүүрс” гэж нэрлэдэг. Заг мод нь элсний нүүдлийг барьж тогтоох ач холбогдолтой бөгөөд хөрсөн доор хэдэн метрээр ч хамаагүй үндсээ сунгаж ус чийг хайн ургадаг мод юм.

 

Үндэс нь доошоо 5 метр хүртэл гүнд, тал тал тийшээ 5-10 метр хүртэл салаалан тархан ургадаг учраас заг мод нь газар дээр маш бат бөх зогсож ямар ч хүчтэй салхийг сөрж, эрч хүчийг нь бууруулан элсний нүүлтийг тогтворжуулан барьдаг.

 

Говьд нэгэн гайхалтай байгалийн зүй тогтол байдаг нь говийн баруун сэжүүр, Алтайн нурууны өврөөр голдуу тааралдах ус булаг, ургамал мод дэлгэрч, ан амьтан цугласан өвөрмөц орчин болох говийн баянбүрдүүд билээ.

 

Баянбүрд нь өндөр уулсын газар доорх усны илэрцийн цэг болох булаг ундран гарч газар хөрсийг чийгтүүлснээс үүсдэг бөгөөд хааяа ордог борооны усаар тэжээгддэг ба олонхи нь ус хуримтлалын хотгор, өргөн хөндийд оршдог. Баянбүрдийг дагаж ургамлын төрөл зүйлийн бүрэлдэхүүн их байдаг нь ховор ан амьтаны идээшлэн ундаалж орогнодог газар болж байдгаараа онцлогтой экосистемийн өвөрмөц бүрэлдэхүүн болно.

 

Говь нутаг уур амьсгал, газрын гадарга, хөрс ургамлын нөхцөлдөө зохицсон нэн өвөрмөц амьтны аймагтай. Хулан, хавтгай, тахь, аргаль, янгир, мазаалай, чоно, бөхөн гөрөөс, хар сүүлт, цагаан зээр, зэгсний гахай, ирвэс зэрэг дэлхийд нэн ховордож улаан номонд орсон амьтад үнэг, эрээн хүрэн, суусар, мануул, цагаан үен зэрэг 14 зүйлийн араатан амьтан, туулай, асганы огодой, барагчин оготно зэрэг 22 зүйл мэрэгчид, бамбай хамарт могой, замба гүрвэл зэрэг олон зүйлийн мөлхөгчид, ямаан ууц буюу хилэнцэт аалз, цагаан тэмээ, арваалж зэрэг хорт шавьж бий. Шувуудаас нөмрөг тас, ёл, хойлог, жороо тоодог, хулан жороо, ногтруу, цөлийн шонхор зэрэг байна.

 

Говь гэж дурсахад л хамгийн түрүүнд бодогддог зүйл бол элс. Хаяа хязгаар нь харагдахгүй асар уудам талбайтай элсэн уул нуруу манхан эргэн тойронд хүрээлэн байна. Эл хөндийд салхи салхилахад элсний маш нарийн ширхэгүүд хийсч, сарнин цахилгаанжихад түүний эерэг, сөрөг цахилгаан цэнэг үрэлдсэнээс чимээ гардаг байна. Энэ үзэгдэлтэй тааралдаж сонсож чадвал янз бүрийн хөгжим эгшиглэх мэт дуу авиа гардаг гэнэ.